کاربردهای نوروفیدبک در روانشناسی – دانستنی های روانشناسی

نوروفیدبک چیست؟

در سالیان اخیر پیشرفت تکنولوژی موجب توسعه برنامه‌های کامپیوتری در زمینه آموزش شناختی شده است. که در رویکرد عملکردی جای می گیرند. یکی از موارد پیشرفت، نوروفیدبک است، نوروفیدبک در حقیقت نوعی یادگیری مبتنی بر پاداش است.

از جمله کاربردهای نوروفیدبک این است که فرد توسط آن امواج مغزی خود را کنترل می‌کند.

ریشه لغوی نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک از ترکیب دو کلمه نورو و فیدبک تشکیل شده است.

منظور از نورو، همان نورون یا سلول عصبی است. فیدبک به معنی پس خوراند یا بازخورد است. بنابراین نوروفیدبک را می‌توان به صورت بازخورد نورونی معنی کرد. از نظر عملی نیز نوروفیدبک به معنی فیدبک کردن پاسخهای نورونی یا فعالیت الکتریکی مغز (الکتروانسفالوگرام)(Electroencephalogram) به خود شخص، به منظور آموزش وی در کنترل فعالیت الکتریکی امواج مغز است.

اساس کار در کاربردهای نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک روشی ایمن و غیر تهاجمی است.

که در طی آن گیرنده‌هایی که الکترود نامیده می‌شوند روی مناطق خاصی از پوست سر بیمار قرار می‌گیرند. الکترودها سطح فعالیت مغزی فرد را در قالب امواج مغزی به او نشان می‌دهند. نوروفیدبک فرم پیچیده‌ای از بیوفیدبک است که مبتنی بر جنبه‌های خاص از فعالیت امواج مغزی است. در نوروفیدبک فرد می­‌آموزد که دامنه، فرکانس و یا یکپارچگی ابعاد الکتروفیزیولوژیایی مغز خود را اصلاح کند. نوروفیدبک زمینه ویژه‌ای است در بیوفدبک، که مختص آموزش کنترل بر روی فرایندهای الکترو شیمیایی در مغز انسان است.

روند انتقال پیامدهای عصبی در کاربردهای نوروفیدبک چگونه است؟

چون نوروفیدبک را معمولاً به صورت زیر مجموعه‌ای از بیوفیدبک (به معنی فیدبک کردن پاسخهای بیولوژیکی انسان به خود شخص) در نظر می‌گیرند، به آن EEG بیوفیدبک نیز گفته می‌شود. بنابراین نوروفیدبک با فرآیند ثبت EEG از طریق روی پوست سر و بازخوردهای آن به شخص، از طریق صفحه نمایش کامپیوتر باعث می‌شود تا الگوهای الکتریکی کنونی آموزش بیننده را در قشرش نشان دهد. به این نحو که با تغییر وضعیت فکری شخص، دامنه سیگنال EEG درفرکانس‌های مختلف تغییر می‌کند. و این تغییر، به طور همزمان روی صفحه مانیتور نمایش داده می‌شود. و ازاین طریق شخص به منظور رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، برای تغییر الگوهای سیگنال مغزی خود تلاش می کند.

در توصیف کاربردهای نوروفیدبک در روانشناسی می‌توان چنین گفت که در طی یک فرآیند نوروفیدبک شخص یاد می‌گیرد که چگونه سیگنالهای مغزی خود راکنترل کند و این کار را از طریق کنترل حالات فکری متناظر با الگوهای سیگنال مغزی انجام می‌دهد. آموزش بینندگان نوروفیدبک، هیچ ورودی از تکانه‌های الکتریکی یا پیام نیمه خودآگاه (Subliminal) را دریافت نمی‌کنند. در این شکل از آموزش، بینندگان فیدبک یا علایم خروجی را که مربوط به فعالیت عصبی نیمه هوشیاری خودشان است، دریافت می‌کنند. بنابراین، نوروفیدبک یک مهارت خود تنظیمی است که از طریق خودآگاهی رشد را القا می کند. بنابراین از جمله کاربردهای نوروفیدبک این است که شبیه برنامه‌های تمرینی، مسیرهای عصبی را قدرت می‌بخشد و تحمل روانی و انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهد.

کاربردهای نوروفیدبک برای همه افراد

باید اعتراف کرد که نوروفیدبک قادر است در بهبود کلیه فرآیندهای شناختی و رفتاری انسان مفید باشد.

از کاربردهای نوروفیدبک می‌توان بهبود بسیاری از بیماریهای روانشناسی، و همچنین بهبود کارایی اشخاص سالم نیز اشاره کرد. کاهش استرس و اضطراب، داشتن آرامش، تمرکز دقیق روی یک موضوع خاص و موضوعات دیگری از این قبیل، از مواردی است که هر انسان سالم به آن نیازمند است.

به هر حال هر شخصی ممکن است تحت شرایط خاصی، دچار استرس و اضطراب شده و نیاز به مشاوره استرس داشته باشد. و یا ممکن است مشغله‌های فکری باعث عدم تمرکز روی یک موضوع خاص شود. تجارب جدید جلسات نوروفیدبک نشان می‌دهد که در این موارد آموزش‌های نوروفیدبک می‌تواند کمک شایانی به شخص کند. در مورد کاربردهای نوروفیدبک تا کنون تحقیقات متعددی انجام شده است و گزارشات زیادی در این مورد به چاپ رسیده است.

در اینجا به اختصار به کاربردهای نوروفیدبک و بررسی بیماری‌های قابل درمان با نوروفیدبک می‌پردازیم.

کاربردهای نوروفیدبک در درمان بیماری‌های روانشناختی

• درمان بیماری بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD): تاکنون بیش از هر زمان دیگری، برای درمان ADHD از نوروفیدبک استفاده می‌شود. نتایج تحقیقات روانشناسی انجام شده بر روی این بیماری، نشان می‌دهد که ۸۵%-۸۰% بیماران مبتلا به ADHD به وسیله نوروفیدبک بهبودی کامل یافته‌اند.
• درمان اضطراب و استرس (anxiety): بسیاری از متخصصان و روانشناسان، درمان اضطراب را یکی از عمده‌ترین زمینه‌ها و کاربردهای نوروفیدبک می‌دانند. اکثر مشاوران روانشناسی معتقدند اضطراب و استرس یکی از اولین بیماری‌هایی بود که به نوروفیدبک پاسخ داد. نتایج پژوهش‌های روانشناسی نشان می‌دهد که درحدود ۹۰%-۸۰%از بیماران اضطرابی با استفاده از نوروفیدبک درمان شده‌اند.
• درمان دردهای مزمن و سردردهای میگرنی: درمانگران و پزشکانی که از نوروفیدبک برای درمان دردهای مزمن و سردردهای میگرنی استفاده کرده‌اند ، اعلام کردند که وقوع و شدت حملات میگرن در اکثر موارد با استفاده از نوروفیدبک کاهش می‌یابد و حتی از بین می‌رود.
• درمان افسردگی: در مورد بیماران مبتلا به افسردگی شدید که هیچ درمانی برای آنها کارساز نبوده، نوروفیدبک در اغلب موارد نتیجه بخش بوده است.
• درمان سوءمصرف مواد و اعتیاد به مواد مخدر: مطالعات روانشناسی نشان داده است که در مقایسه با درمان‌های موجود در جلسات مشاوره اعتیاد برای ترک اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر، درمان با نوروفیدبک از بسیاری از روش‌های دیگر موفق‌تر بوده است. علاوه براین، درمان با نوروفیدبک وسوسه و ولع فرد را کاهش می‌دهد. و در دراز مدت احتمال عود و بازگشت را پایین می‌آورد.
• صرع، ضربه به سر و سکته مغزی: در انواع صرع و در مواردی که داروها مؤثر نبوده‌اند و بیماری بسیار مزمن و غیرقابل کنترل بوده است، نوروفیدبک در درمان صرع ۷۰% تا ۹۰% موفق بوده است.

کاربردهای نوروفیدبک در بهبود اختلالات روانشناسی

• درمان و بهبود اختلالات خواب: اولین تغییراتی که مراجعین عموماً بعد از شروع درمان با نوروفیدبک مشاهده می کنند، تغییر و تنظیم خوابشان است. بنابراین می توان از نوروفیدبک در درمان اختلالات خواب نیز استفاده کرد.
• درمان و بهبود ناتوانی یادگیری (leaing disability): در این مورد نوروفیدبک به تنهایی پاسخگوست. و نیازی به درمان مکمل ندارد. اختلالات یادگیری در سنین دبستان شایع هستند. در درمان این اختلالات، نوروفیدبک تحول بزرگی ایجاد کرده است. معمولاً با کامل کردن یک دوره درمانی بهبود ثابتی حاصل می شود.

کاربردهای نوروفیدبک برای افزایش کارایی افراد سالم

علاوه بر کاربردهای نوروفیدبک که در بالا اشاره شد، از نوروفیدبک جهت افزایش کارایی افراد سالم در زمینه های مختلف نیز استفاده می‌شود:

• افزایش توانمندی‌های هنری و ورزشی
• افزایش حافظه و بهره هوشی (IQ)
• افزایش توانمندی‌های شناختی
• افزایش توانمندی‌های مدیریتی

شما هموطنان تهرانی برای استفاده از خدمات نوروفیدبک می‌توانید با مرکز مشاوره روانشناسی صدای رهیاب تماس بگیرید و با تعیین وقت، از خدمات متفاوت نوروفیدبک ما استفاده نمایید.

خدمات کلان مشاوره تلفنی صدای رهیاب در زمینه مشاوره روانشناسی تلفنی

• مشاوره مهارت های زندگی تلفنی
• مشاوره دانستنی های روانشناسی تلفنی
• مشاوره روان تحلیلی تلفنی
• مشاوره اختلالات رفتاری تلفنی
• مشاوره اختلال روانی
• مشاوره اختلال شخصیت تلفنی
• مشاوره اختلالات یادگیری تلفنی
• مشاوره اختلالات جسمی تلفنی
• مشاوره استرس تلفنی
• مشاوره افسردگی تلفنی
• مشاوره اعتیاد تلفنی
• مشاوره وسواس تلفنی
• مشاوره ترس تلفنی
• مشاوره انزوا تلفنی
• مشاوره خشم تلفنی
• مشاوره کاریزما و مدیریت تلفنی
• مشاوره نوروفیدبک تلفنی
• مشاوره بیوفیدبک تلفنی
• مشاوره حریم خصوصی تلفنی